सार्थ श्री तिलकसूर्यहृदय स्त्रोत्रम

*सार्थ श्रीतिलकसूर्यहृदय स्तोत्रम्*

श्री गणेशाय नम:।

श्री रामाय नम:।

श्री स्वातन्त्र्यदेवतायै नम:।

अथ ध्यानम्।

अम्बा भारतभूमिभालतिलकं राष्ट्रस्य उध्दारकम्।

सञ्जातो निजलोकभारहरणे यो भूतले कोङ्कणे।।

यो वास: अकरोत् प्रधाननगरे: कल्याणहेतो: जना:।

तं वन्दे प्रभु देशवीर द्विजवर् श्रीलोकमान्याभिदम्।।

अर्थ:

(ध्यानाचा श्लोक)

आई भारतभूमीच्या भालावरील तिलक (म्हणूनच शोभणारे), राष्ट्राचा उध्दार करणारे, जे आपल्या लोकांचा भार (गुलामगीरीचा) हरण्यासाठी भूतली कोंकणांत (रत्नागीरीत) जन्मले, ज्यांनी प्रधानांच्या (पेशव्यांची नगरी म्हणून नावाजलेल्या पुण्यात) नगरीत जनांचे कल्याण करण्यासाठी वास केला, त्या देशवीर श्रेष्ठ देशवीर लोकमान्यांना वन्दन असो.

(हा श्लोक शार्दुलविक्रिडीतांत आहे).

इति ध्यानम्।

नमस्ते केसरि: मूर्ते नमस्ते गणितप्रियम्।

नमस्ते धर्मविद् विद्वान् लोकमान्य नमोsस्तुते।।

अर्थ:

सिंहाचीच (जणू) मूर्ति असणार्या, गणित ज्यांना प्रिय होते अशा, धर्मज्ञाते असणारे विद्वान लोकमान्यांना नमस्कार असो.

************

नमस्ते राष्ट्रभक्ताय वेदान्ताध्ययनाय च।

नमस्ते मातृकार्यार्थे अर्पिताय तनु नीज।।

अर्थ:

राष्ट्रभक्ताला आणि वेदान्ताचे अध्ययन करणार्याला नमस्कार असो. (तसेच) मातृभुमीच्या कार्यासाठी स्वत:चे शरिर अर्पण करणार्याला नमस्कार असोत.

************

नमोस्तु बलवान् देही नमस्तेsस्तु जनप्रियम्।

य: प्राप्तवान् स्वकर्मेण उपाधि: 'लोकमान्य'धि:।।

अर्थ:

बलदंड देहयष्टीचे स्वामी, लोकांना प्रिय असलेल्यांना नमस्कार असोत. ज्यांनी स्वत:च्या कर्मांनी आपल्याला लोकमान्य ही उपाधी मिळवून घेतली.

**************

स्थापको डेक्कनसंस्थायां पञ्चाङ्गं रचिताय च।

खगोले कार्य कृतवान् य: तं नमामि महामुनिम्।।

अर्थ:

डेक्कनसंस्थेचे संस्थापक, पंचांगाचे (टिळक पंचांग) रचयिते ज्यांनी खगोलशास्त्रांत कार्य केले त्या महामुनींना नमस्कार असो.

******************

सहाय्यकश्च क्रान्तीणां नेमस्ताणां विरोधक:।

नमामि तेजमूर्तिश्च नमामि वेदविद् विभो।।

अर्थ:

क्रांतीचे (क्रांतीकारकांचे) सहाय्यक, मवाळांचे विरोधक, तेजाचीच जणू मूर्ति अशा वेदज्ञ विभूतीस नमस्कार असोत.

***************

पत्रेषु ताडितं येन आंग्ललोका: स्वभाषया।

नमामि केसरिकारं पुण्यपत्तन भूषणम्।।

अर्थ:

पत्रांत (वृत्तपत्रांत) ज्यांने इंग्रजजनांना आपल्या स्वभाषेतून सुनावले, त्या पुण्याचे भूषण असणार्या केसरीकर्त्यांना नमस्कार असोत.

**************

भाष्यकाराय वन्देहं गीताज्ञानं प्रकाशकम्।

नुतनर्थं प्रदत्तं यो: नमामि लोकमान्यपाद्।।

अर्थ:

गीतेचे ज्ञान प्रकाशित करणार्या टिकाकारांना वन्दन असो. ज्यांनी (गीतेचा) नवा अर्थ दिला, त्या लोकमान्यांच्या चरणांना नमस्कार असो.

***************

स्वत्ववृध्दि: तत्वप्रिति: कार्यतत्परप्रत्यया।

पठामि चरितं भगवन् स्वाभिमानस्य वृध्द्यया।।

अर्थ:

स्वत्वाची वाढ, तत्वाबद्दलचे प्रेम (तत्वपालन) कार्यतत्परतेच्या अनुभवासाठी, स्वाभिमानाच्या वाढीसाठी हे भगवन्, मी आपल्या चरित्राचे पठण करतो.

*************

अष्टश्लोका: पाठयित्वा लोकमान्यस्तुतिपरम्।

देशभक्ते तु प्राविण्यं सदैवं प्राप्त स: भवेत्।।

अर्थ: 

लोकमान्यांची स्तुति करणार्या या आठ श्लोकांचा पाठ करणार्यास देशभक्तीत नेहमीच प्राविण्य मिळते.

नित्यनैमित्तिका पूजा स्तोत्रेण लोकमान्यया।

करोति तस्य मेधा: कुशाग्रो भवति सर्वदा।।

अर्थ:

(या) स्तोत्रानें लोकमान्यांची दररोज पूजा करणार्याची बुध्दी तिक्ष्ण (कुशाग्र) होईल.

**************

कौण्डिण्यगोत्रभृत् अस्मि कुलेषु कविमण्डने।

प्रार्थयामि भवान् दास: सुधांशू: सुधीर: सुतम्।।

अर्थ:

मी कौंडिण्य गोत्रात जन्मलेलो कविमंडन कुळातील सुधीर यांचा मुलगा सुधांशू आपला (लोकमान्यांचा) दास आपणांस प्रार्थना करित आहे.

इति श्री तिलकसूर्यहृदयस्तोत्रम् सम्पूर्णम्।।

(असे हे श्री तिलकसूर्यहृदय स्तोत्र पूर्ण झाले)

©सुधांशू सुधीर कविमंडन

(कृपया प्रस्तुत काव्य कविचे नांवासहच शेअर करावे)

Share:

Read More

मला देवाचे दर्शन घेऊ द्या - चिंतन आणि रसग्रहण

(जातीजातीमधील भेद जरी नष्ट होत गेला असेल तरी समाजात अजूनही भेद आहे. हे मात्र लक्षात घेतले पाहिजे. सावरकरांनी या भेदावर आसूड ओढलंय. पण ते आसुड ओढताना सावरकर हिंदु समाजाच्या आईच्या भूमिकेत होते मित्रांनो )

अनेक समाज सुधारकांप्रमाणे स्वा. सावरकरांनी अस्पृश्य प्रथेच्या विरोधात लढा दिले. सावरकर हिंदुत्ववादी होते आणि ब्राह्मण होते म्हणून त्यांच्याकडे भारतातीय स्वतःस पुरोगामी म्हणवून घेणार्‍या लोकांनी त्यांचे कार्य नाकारले व त्यांच्यावर गलिच्छ टिका केली. सावरकरांचे सबंध साहित्य आज उपलब्ध आहे. सावरकर हे एक महापुरुष आहेत ज्यांना मानणारे अनेक वैचारिक वर्ग आहेत. स्वतःला नास्तिक म्हणवून घेणारे लोक सावरकरांना नास्तिक मानतात आणि आपली नास्तिकता किती योग्य आहे हे दाखवण्यासाठी सावरकरांची उदाहरणे देतात. पु.ल. देशपांडेंसारख्या थोर साहित्यिकालाही सावरकरांच्या या विचारांनी भुरळ घातली. त्यांनाही सावरकर नास्तिक वाटतात. राजकीय नेते शरद पवार सुद्धा सावरकरांनी गाईला देव मानले नसून उपयुक्त पशू मानले आहे असे आवर्जून सांगतात. एरव्ही सावरकर विचार गुंडाळून ठेवलंत असले तरी हे मात्र त्यांना पटतं. तुम्ही सबंध सावरकर चरित्राचा जेव्हा अभ्यास करता तेव्हा तुमच्या लक्षात येतं की या सर्वांपेक्षा सावरकर खुप पुढे गेले आहेत. हा सर्व अट्टाहास हिंदुंचे संघटन करण्यासाठी होता. हिंदुंवर टिका करुन मजा घेण्यासाठी नव्हता. हे मात्र कुणी लक्षात घेत नाही. त्यांनी नास्तिक, गाय ही उपयुक्त पशू आहे या पलीकडे सावरकर गेले आहेत. सावरकर हे अध्यात्मिक पुरुष होते असंही त्यांना जवळून ओळखणार्‍यांचं म्हणणं आहे. 'ॐ, स्वास्तिक, कुंडलिनी, कृपाण, आणि भगवा रंग असलेला चिन्हांकीत पताका हिंदुराष्ट्राचा ध्वज सावरकरांच्या सुचनेनुसार अखिल भारतील हिंदुमहासभेने १९३६ मध्ये स्वीकारला. ही चिन्हे हिंदु धर्माचे प्रतीक असले तरी ही अध्यात्मिक चिन्हे आहेत.

ते योगसाधना करायचे, बारीची मुलगी जेव्हा सावरकरांना अंदमानच्या कोठडीत भेटायला आली तेव्हा तिने असा उल्लेख करुन ठेवला आहे की जेव्हा बारीची मुलगी तुरुंगातून जात होती तेव्हा तिला पाहायला अनेक कैदी आसुसलेले होते. ती अतिशय गोरीपान व सुंदर सोळा वर्षांची नवतरुणी, तिला सावरकरांना ठेवलेल्या कोठडीपाशी आणण्यात आलं तेव्हा सावरकर ध्यान करीत बसले होते. बारीची मुलगी लिहिते की सावरकर एखाद्या भारतीय योग्यासारखे दिसत होते. पुढे पुढे लिहिते की त्या दिव्य पुरषाला पाहून माझे वीर्यस्खलन झाले. अशा प्रकारचा उल्लेख प्रदीप दळवी ह्यांनी त्यांच्या त्रिनेत्र या कादंबरीत केलेला आहे. सावरकरांनी अस्पृश्यांना न्याय मिळावा म्हणून जीवाने रान केले. स्वतःवर अन्याय झालेला असताना पेटून उठणे आणि स्वतःवर काहीएक अन्याय न होता त्यासाठी झटणे यात फरक आहे. तुलना करायची नाही. परंतु यामुळे विषय समजून घेता येईल. आपण शाहू फुले आंबेडकरांची नावे घेतो, ते त्यांनी रंजल्या गांजल्यांसाठी कार्य केले म्हणून. तेच कार्य कार्य सावरकरांनी केले तर ते टाकाऊ ठरते. हा पुरोगाम्यांचा आणि पुरोगामी महाराष्ट्राचा खरा चेहरा आहे. मुख्यमंत्र्यांना विठ्ठलाचे दर्शन घेण्यापासून रोखले गेले हा पुरोगामी महाराष्ट्राचा खरा चेहरा आहे. निखिल वागळे हे अनेक पुरोगामी लोकांचे आदर्श पत्रकार आहेत. ते मुख्यमंत्र्याचा उल्लेख पेशवाई असा करतात. हा पुरोगामी महाराष्ट्रचा खरा चेहरा आहे. 

सावरकरांनी अनेक गीत लिहिले. आपली चळवळ त्यांनी साहित्यातून उतरवली आहे. हिंदूंचे संघटन करायचे असेल तर हिंदुंमधील जातीभेद नष्ट झाला पाहिजे. आपल्याच एका समाजावर अन्याय होताना पाहून सावरकर तळतळतात. त्यांनी रत्नागिरीत अस्पृश्य निवारणाचे जे कार्य केले आहे ते अतुलनीय आहे. पण मगाशी सांगितल्याप्रमाणे त्यांनी ब्राह्मण जातीत जन्म घेऊन खुपच मोठी चुक केली. ते ब्राह्मणेत्तर समाजाचे असते तर कदाचित त्यांचे योगदान आपण नाकारले नसते. रत्नागिरीत असताना अस्पृश्यांच्या दृष्टीकोनातून त्यांनी एक सुंदर गीत लिहिले, मला देवाचे दर्शन घेऊ द्या. स्वच्छता कर्मी असलेल्या समाजाचे दुःख मांडणारे हे गीत. सावरकर लिहितात,

 

मला देवाचे दर्शन घेउ द्या

डोळे भरून देवास मला पाहुं द्या II धृ II

त्या काळी या समाजाला देवळात येण्याची बंदी होती. ही बंदी केवळ ब्राह्मणांनी घातली नव्हती तर सर्व समाजाने घातली होती. हा करंटेपण आपण केला होता हे सत्य आहे. आपण हिंदू सहिष्णू आहोत असे म्हणत असतो. पण आपण शत्रूंच्या बाबतीत सहिष्णू होतो. मात्र आपल्याच बांधवांप्रति आपण असहिष्णूता दाखवली आहे हे सत्य नाकारण्याचे कारण नाही. इस्लामचे अभ्यासक इस्लाममध्ये काय काय सांगतले लिहिले आहे याबद्दल सांगत असतात. पण इस्लामच्या पाईकांनी जगात जो अनन्वित छळ केला त्याबद्दल त्यांना बोलावेसे सुद्धा वाटत नाही. एखाद्या मौलविला सबंध मुस्लिम आतंकवाद्यांच्या विरोधात ते मुस्लिम नाहीत असा फतवाही काढावासा वाटत नाही. आजही ईस्लामचे पाईक, म्हणजे स्वतःला इस्लामवादी म्हणवून घेणारे व पंथासाठी हिंसा करणारे असे लोक आहेत. आतंकवादी संघटन आहे, तरी सुद्धा ह्याम्चे डोळे उघडत नाही. पण हिंदुंनी हा करंटेपणा आतातरी करायला नको. आपल्या पूर्वजांनी केलेल्या पापाचे पातक आपल्या डोक्यावर आहे. हे आपण स्वीकारले पाहिजे. अशा परिस्थितीत सावरकर गीत लिहितात. मला देवाचे दर्शन घेउ द्या, डोळे भरून देवास मला पाहुं द्या... ते पुढे लिहितात,

 

जो तुम्हिच करा दिनरात

मळ काढित मळले हात

म्हणुनीच विमल हृदयात

हृदय त्या वाहु द्या.

आम्ही तुम्हाला अस्पृश्य वाटतो? का? तर तुम्ही जो मळ निर्माण करता, तुम्ही शौच करता, तुम्ही कचरा निर्माण करता. ते शौच, तो कचरा आम्ही आमच्या निर्मळ खांद्यावरुन घेऊन जातो म्हणून आमचे खांदे, आमचे हात मलीन होतात. हा जो मळ दिसतोय हा तुमचाच तर आहे हिंदुबंधूंनो. हा मळ जर आम्ही स्वच्छ केला नाही तर रोगराई पसरेल आणि तुम्ही आजारी पडाल. मळ तुम्ही निर्माण करता, आम्ही तो स्वच्छ करतो. मग मला सांगा अस्पृश्य कोन आहेत? बंधूंनो तुम्हाला आमचे मळलेले, गलिच्छ हात दिसतात. पण आमचे मन निर्मळ आहे हो. आम्हाला फूल म्हणून आमचे ह्रदय कमळ देवाला अर्पण करु द्या. मला देवाचे दर्शन घेऊ द्या.  

मी तहान जल तो जाण

मी कुडि माझा तो प्राण

मी भक्त नि तो भगवान

चरण त्याचे शिवु द्या.

मी तहान आहे आणि भगवंत जणून माझे जल, पाणी. तहानलेल्या माणसाला पाण्यापासून बळजबरी दूर ठेवणे हे पाप आहे बंधूंनो. एकनाथ महाराज तर तहानलेल्या गाढवाला सुद्धा पाणी पाजतात. गाढव सुद्धा प्राण्यांमधला अस्पृश्य नव्हे का? तो माल वहन करण्याचे कार्य करतो. जर गाढवाला इतका मान आहे बंधूंनो मग आम्ही तर तुमच्यासारखी माणसे आहोत. मित्रांनो म्हणून सांगतो तहानलेल्या माणसाला पाण्यापासून दूर ठेवू नका. मी कुडी माझा तो प्राण... म्हणजे देह... मी देह आहे आणि तो भगवंत माझा प्राण आहे. देहातून प्राण काढून टाकलात तर तो देह निष्काम होतो, जाळण्यावाचून कोणतीच क्रिया त्या देहावर हो शकत नाही. म्हणूनच बंधूंनो, माझा प्राण मला परत द्या... माझा भगवंत मला द्या.. मी भक्त आहे, तो भगवान आहे. मला एकदा त्याच्या चरणाला स्पर्श करु द्या. मला देवाचे दर्शन घेऊ द्या.

तो हिंदु-देव मी हिंदु

मी दीन तो दया-सिंधू

तुम्ही माझे धर्माचे बंधू.

अडवु नका जाउ द्या

मला देवाचे दर्शन घेउ द्या...

त्याच्यात आणि माझ्यात काय अंतर आहे. माझा देव हिंदु आहे आणि मीही हिंदु आहे. मी दीन आहे, दुःख आहे... का? तर माझ्या भगवंताला मी पाहू सुद्धा शकत नाही? का? तर माझा अपराध केवळ एवढाच की तुम्ही निर्माण केलेली घाण मी स्वच्छ करतो. तो हिंदु देव, मी हिंदु, तुम्ही सुद्धा माझ्याच धर्माचे हिंदु बांधव आहात ना? मग का अडवता? नका अडवू, मला जाऊ द्या. माझ्या देवाचे दर्शन घेऊ द्या...

सावरकरांची ही कविता वाचताना हलकेच डोळ्यांत अश्रू तरळतात. हिंदु समाजाने बर्‍यापैकी भेदभाव बंद केले आहेत. जिथे जिथे हे भेदभाव होता तिथेही ते बंद झाले पाहिजे. पण लक्षात घ्या. आजच्या कॉर्पोरेटच्या जगात सुद्धा हा भेदभाव होतो. मोठमोठ्या कार्यालयात. मॅनेजर किंवा मालक त्यांच्या ऑफिसमध्ये शौचालय स्वच्छ करणार्‍या माणसासोबत कधीच जेवायला बसत नाही. तेथे तर जातीभेद नाही ना? मग हा कसला भेद आहे? हा भेद आहे पदाचा. इथे सुद्धा अहंकार आहेच, मग हा सुद्धा एकप्रकारची जातीभेद नव्हे का? सबंध जगामध्ये जाती आहेतच. त्या जातींना केवळ जाती म्हणत नाही इतकेच. हिंदुंमध्ये केवळ जाती व्यवस्था आहे. कास्ट मॅनेजमेंट. ही जातीव्यवस्था काहीतरी चांगलं करण्यासाठी निर्माण झाली असावी. पण काही काळानंतर ही व्यवस्था बोचायला लागली. जशी मॅनेजरच्या मनात आपल्या ऑफिसमध्ये शौचालय स्वच्छ करणार्‍या कामगाबद्दल तुच्छता निर्माण झाली, तशीच स्वतःला उच्च जातीचा समजणार्‍या समाजाच्या मनामध्ये निर्माण झाली. पण त्याच बरोबर स्वतःबद्दल हीनभाव बाळगणार्‍या अस्पृश्यता लादलेल्या समाजातही निर्माण झाली. मुकेश अंबानी आपल्या मुलीचं लग्न त्याच्या शिपायाच्या मुलीशी करवून देईल का कधी? हिंदुंमध्ये जो भेद होता तो अशाच प्रकारचा होता. जातीजातीमधील भेद जरी नष्ट होत गेला असेल तरी समाजात अजूनही भेद आहे. हे मात्र लक्षात घेतले पाहिजे. सावरकरांनी या भेदावर आसूड ओढलंय. पण ते आसुड ओढताना सावरकर हिंदु समाजाच्या आईच्या भूमिकेत होते मित्रांनो. समाजात कार्य करायचे असेल तर फेसबुकवर केवळ टिंगल टवाळी करणार्‍यांनी ही बाब लक्षात घेतली पाहिजे आणि काही शिघ्रकोपी हिंदुंच्या कृत्याला समोर ठेवून हिंदुत्ववाद्यांना दुषणे देणार्‍यांनी आणि हिंदुत्ववादी जणू आतंकवादी आहे असा भास निर्माण करणार्‍यांनी व स्वतःस हिंदुहितवादी म्हणवून घेणार्‍यांनी ही गोष्ट लक्षात घ्यावी. हिंदुत्ववाद्यांनी या देशासाठी बलीदान दिले आहे, टिळक, सावरकर अशा महापुरुषांनी प्रचंड मोठे कार्य करुन ठेवले आहे. ते हिंदुत्ववादी होते. ज्याप्रामणे कॉंग्रेसला चाणक्य ते शिवाजी महारांपर्यंत चालत आलेली परंपरा नष्ट करुन हिंदी राष्ट्रवाद निर्माण करायचा होता. त्याप्रमाणे स्वतःस हिंदुहितवादी म्हणवून घेणारी मंडळी हिंदुत्ववाद्यांना बदनाम करुन टिळ्क व सावरकरांची परंपरा जी परंपरा राम-कृष्ण-चाण्यक्यांपासून सुरु आहे ती परंपरा त्यांना बंद पाडायची आहे. हे लोक केवळ विशिष्ट बौद्धिक समजल्या जाणार्‍या लोकांमध्ये प्रसिद्ध असतात. त्यांना सर्वसामान्यांची मने कळ नाही आणि सर्वसामान्यांमध्ये ते जात सुद्धा नाही. एका विशिष्ट गुडीगुडी वातावरणात राहून ते लोकांना डोस पाजत असतात. तुम्ही हिंदुत्ववादी राहूनही हिंदुहिताचे कार्य करु शकता मित्रांनो. असे पळून जाऊन, आम्ही नाही त्यातले असे म्हणून काही होणार नाही. सावरकरांनी आपल्या पूर्वजांचे पाप धुण्याचे काम केले आहे. ते करीत असताना त्यांनी स्वतःला वेगळी विशेषणे लावून घेतलेली नाहीत. सावरकरांनी हिंदुत्व हा सुंदर ग्रंथ निर्माण केला. त्या ग्रंथात सर्वसमाजाचे हित आहे, जगाचे हित आहे. ते हिंदुत्व करंटे कसे असू शकते, त्या हिंदुत्वाची परंपरा पुढे चालवणारे हिंदुत्ववादी करंटे कसे असू शकतात? त्यामुळे जातीभेद नष्ट होत असताना हिंदूंमध्ये इतर कोणतेही भेद होणार नाही याची काळजी आपण हिंदुंनीच घेतलेली बरी... 

तुम्ही आम्ही सकल हिन्दू बंधू बंधू , तो महादेव ची पिता आपला चला तया वंदु...

लेखक: जयेश शत्रुघ्न मेस्त्री

9967796254

Share:

Read More

आई व मुलाच्या ईश्वरीय नात्याचा खुन...

(आजची भारतीय तरुणाई कुठे चालली आहे? केवळ वासनेपोटी आई-मुलगा नात्याचा विसर पडावा? हया घाणेरडी मानसिकतेबद्दल डोळ्यात अंजन घालणारा लेख )

काही दिवसांपूर्वी मानवी समाजाला लाजवेल अशी धक्कादायक घटना अहमदाबादमध्ये घडली. २२ वर्षीय मुलाने आपल्या ४६ वर्षीय आईवर बलात्कार केला. या मुलाला पॉर्न पाहण्याचे व्यसन होते. कामावरुन घरी आल्यावर तो नेहमी मोबाईलवर पॉर्न पाहायचा. एके दिवशी अंधाराचा फायदा घेत त्याने आपल्याच आईवर बलात्कार केला. २०१४ मध्ये नालासोपारा येथे अशीच घटना घडली होती. २१ वर्षीय मुलाने आपल्या विधवा आईवर बलात्कार केला होता. मुलाला अंमली पदार्थांचं व्यसन होतं. आता फेब्रुवारीमध्ये सुद्धा विरारमध्ये एका २५ वर्षीय मुलाने आपल्या सावत्र आईला बेदम मारहाण करुन तिच्यावर बलात्कार केला, आई व मुलाच्या ईश्वरीय नात्याचा खून केला.

मानवाने ज्यावेळेस कुटुंब संस्था पत्करली किंवा निर्माण केली तेव्हा कालांतराने आई आणि मुल या नात्याला विशेष महत्व प्राप्त झालं. जी आपल्याला जन्म देते ती जननी ही ईश्वरासमान आहे. नव्हे नव्हे तर ती ईश्वरापेक्षाही ज्येष्ठ आहे, असं मानण्याची भारतात परंपरा आहे. भारतीय संस्कृतीत आईला प्रचंड महत्व प्राप्त झालं आहे. पाश्चात्य संस्कृतीमध्ये स्त्री ही किती मादक असते यावर भर देण्यात आला आहे. पण भारतात "स्त्री ही अनंत काळाची माता असते" असं म्हटलं जातं. भारतीय संस्कृतीने स्त्रीचा शृंगार स्वीकारलेला आहेच. पण आपल्या समाजाने स्त्रीच्या मातृत्वाच्या रुपावर अधिक भर दिला आहे. परमेश्वराला सुद्धा अवतार घेण्यासाठी आईची गरज लागते, असं म्हटलं जातं. स्वामी तिन्ही जगाचा आईवीना भिकारी... श्रीराम व श्रीकृष्ण या इतिहास पुरुषांना हिंदु जगतात अवतार मानलं गेलं आहे. त्यांचं मातृप्रेम सर्वश्रृत आहे. कृष्ण आणि यशोदा मातेचं नातं किती उदात्त... दोघांचं रक्ताचं नातं नसतानाही त्यांच्या प्रेमभावाच्या कथा ऐकून आपण भावूक होतो. श्रावण बाळ आणि भक्त पुंडलिक हे आदर्श मुलाचे प्रतिक आहेत. आपल्या भारत देशाला उत्तम, उदात्त व उन्नत परंपरा लाभली आहे. चालताना थकून रस्त्याच्या कडेला स्त्रीया झाडाखाली निजलेल्या असताना त्यांना स्पर्श करण्याची हिंमत वार्‍याला सुद्धा होत नसे, अशी उदाहरणं आपल्या ग्रंथात सापडतात. पण आजच्या भारताची स्थिती पाहिली तर चित्र अगदिच उलटे आहे. 

हे असे का झाले? याचे उत्तर आधुनिक विचारप्रणालित आहे का? आई, बहिण, पत्नी, मुलगी या सगळ्या जरी स्त्रीया असल्या तरी त्यांचा अधिकार वेगळा आहे. त्यांच्या सोबत वागण्याची पद्धत वेगळी आहे. लहानपणी आईचे दूध पिताना, बहिणीसोबत बागडताना, पत्नीसोबत संभोग करताना आणि मुलीचे लाड करताना, वेगवेगळ्या कारणांमुळे पुरुषाचा स्त्रीच्या शरीराशी संबंध येतो. परंतु त्यामागची भावना वेग-वेगळी आहे व उदात्त आहे. आपले पूर्वज कसे राहत होते हे आपण शालेय पाठ्यपुस्तकात शिकतो. समूह जीवनाची रुची निर्माण झाल्यावर कुटुंब व्यवस्था कशी प्रगत होत गेली याचे धडे आपण सर्वांनी गिरवले आहे. पशूंमध्ये कोणतेही नाते पाळले जात नाही. पण मानवाने स्वतःची अशी एक सामाजिक रचना निर्माण केलेली आहे आणि ही रचना जगातील बहुसंख्य देश पाळतात. काही सामाजिक बंधनं आहेत. ती पाळावी लागतात. मुलगी वयात आल्यावर वडिलांनी तिच्याशी वेगळ्या प्रकारे वागायचं असतं, शिस्तीत वागायचं असतं, अशी काही सामाजिक बंधनं आहेत. वयात आलेल्या मुलीशी आइ सुद्धा जरा जपून वागायची. सावरकरांनी लिहिलेल्या काळे पाणी या कादंबरीत आई व मुलीचे नाते पूर्वी कसे असायचे हे दिसून येतं. या कादंबरीतील काही ओळी इथे देतो. "तिच्या एकुलत्या एक मुलीचे लडिवाळ शब्द ऐकताच रमाबाईंच्या वात्सल्याचे इतके भरते आले की, एखाद्दा पित्या लेकरासारखे तिच्या लेकराचे मुके घेण्यासाठी रमाबाईंचे ओठ फुरफुरले. पण आईचे प्रेम जितके उत्कट असते तितकेच वयात येऊ लागलेल्या मुलीशी वागताना ते संकोची असते. मालतीच्या गालाला अगदी लागत आलेले आपले तोंड मागे घेऊन तिच्या आईने त्या वयात येऊ लागलेल्या लेकीच्या वदनाला दोन्ही हातात क्षणभर दाबून धरले आणि हळूच मागे सारीत मालतीला आश्वासिले." या प्रसंगावरुन आपल्या पूर्वीची रित लक्षात येते. आपण भारतात राहतो. भारताला घटना प्राप्त झाली आहे, कायदे आहेत. ते कायदे पाळावे लागतात, नाही पाळले तर शिक्षा होते. तसेच सामाजिक जीवनात काही बंधनं आहेत. ती बंधनं पाळावी लागतात. नाहीतर माणसाला अतिरिक्त स्वातंत्र्याची चटक लागते आणि एखाद्या गोष्टीची चटक लागली तर ती गोष्ट मिळवण्यासाठी तो कुठल्याही थराला जाऊ शकतो. म्हणून कायद्यांचि गरज पडली आहे. सज्जन माणसाला कधीच कायद्याची गरज नसते. कारण तो चांगलाच वागत असतो. पण दुर्जन माणसाला मात्र कायद्याची गरज असते. 

आपल्या भारतामध्ये तरुणांची संख्या अधिक आहे. हा तरुणांचा देश आहे. पण आपल्या भारतातील काही तरुण विकृतीकडे वळत आहेत. ऑक्टोबर २०१४ मधील वडोदरामधील घटना आहे. १५ वर्षीय मुलीनं आपल्या आवडत्या मुलाला नकार देणाऱ्या आई-वडिलांची राहत्या घरातच हत्या केली. एव्हढंच नाही, तर ही गोष्ट कुणालाही कळू नये यासाठी या मुलीने आई-वडिलांच्या मृतदेहावर अॅसिड टाकून जाळण्याचा प्रयत्न केला. कहर म्हणजे आई वडिलांची हत्या केल्यानंतर तिने प्रियकरासोबत शारीरीक संबंध प्रस्तापित केले. किती हि विकृती? आईवर बलात्कार ही घटना विकृतीला लाजवेल इतकी घृणास्पद आहे. भारतातील तरुण इतके विकृत का होत आहेत. या विषयावर तज्ञांनी मार्गदर्शन केले पाहिजे व यावर तोडगा काढला पाहिजे. कुठेतरी लोकमान्य टिळकांचे एक वाक्य वाचले होते, "धर्मामुळे नव्हे तर धर्म अजिबात नाकारल्यामुळे आपली अधोगती झाली आहे". या विकृतीमागचे हे तर कारण नसावे ना? कारण काही असो, ते शोधून त्यावर उपाय झाला पाहिजे. सरकारनेही पुढाकार घ्यावा.. यासाठी काही कार्यक्रम राबवले पाहिजेत. एक लेखक म्हणून अशा घटना वाचल्या की मला फार अस्वस्थ व्हायला होते. आपली मर्यादा लेखनापर्यंतच मर्यादित आहे, हे कळल्यामुळे दुःखही होतं. परंतु दुसर्‍याच क्षणी आठवतं की समाजावर लेखनाचा परिणाम होत असतो. म्हणून सकारात्मक लेखणी चालवण्याचा आनंदही होतो. सांगायचे तात्पर्य अधिकाधित साहित्यिकांनी या विषयावर प्रबोधन केले पाहिजे. या विषयावर चिंतन करण्याची हिच योग्य वेळ आहे. आपण सर्वांनी मिळून यावर विचार करुन कृती करण्याची गरज आहे. नाहीतर विनाश अटळ आहे. 

लेखक : जयेश शत्रुघ्न मेस्त्री

writerjayeshmestry@gmail.com

Share:

Read More

गुरुजींनी तरुणांना नोकऱ्या द्याव्यात

( संभाजी भिडे गुरुजींनी तरुणांना नोकऱ्या द्याव्या)

                   आजकाल एक प्रतिक्रिया सगळीकडे फार वाचतो आहे की सुवर्ण सिंहासन उभे करण्यापेक्षा गुरुजींनी तरुणांना नोकर्‍या द्याव्यात शेतकऱ्यांना  कर्ज फेडायला पैसे द्यावेत वगैरे वगैरे...  रयतेचे कल्याण करावे हे शिवाजी महाराजांना सुद्धा कळत होतेच की ! तरीसुद्धा त्यांनी 32 मण सोने खर्च करून सिंहासन उभे केलेच . कारण सिंहासन हे प्रतीक असते. भारताच्या राष्ट्रपतींना राहण्यासाठी एवढा मोठा 40 दरवाजे असलेला महाल कशाला हवा आहे ? कारण राष्ट्रपती हे प्रथम नागरिकाचे प्रतीक असते. त्याचप्रमाणे राजा हा संपूर्ण प्रजेचा पालक मानला जातो त्यामुळे सिंहासन व त्याची सर्व बिरुदे ही प्रतीकात्मक असतात. आपल्या देशावर परकीयांनी आक्रमणे केली हे जर  तुम्हाला मान्य असेल तर त्यांनी ठरवून पृथ्वीराज चव्हाणचे सिंहासन तुकडे तुकडे करुन फेकून दिले हे मान्य करायला हरकत नाही. व तीच सल तीच बोच मनात बाळगत शिवछत्रपतींनी पुरेशी ताकद प्राप्त झाल्यावर हिंदूंचे तख्त पुन्हा एकदा विश्वामध्ये उभे करून दाखविले ते या सुवर्णसिंहासनाच्या रूपाने. शिवछत्रपतींच्या माघारी झुल्फिकारखानाने त्या सिंहासनाचे पुन्हा तुकडे-तुकडे करून टाकून दिले. हे तुकडे सिंहासन नावाच्या एका फर्निचर चे तुकडे नसतात तर ते तुमच्या प्रतीकाचे पर्यायाने तुमच्या अस्मितेचे स्वाभिमानाचे तुकडे असतात. अर्थात ज्यांना स्वाभिमान वगैरे गोष्टी समजतात त्यांना त्यातले वर्म कळू शकेल. 
     

               केवळ सिंहासन उभे राहिल्यावर गुरुजींचे काम संपणार नसून उलट ती कार्याची सुरुवात आहे. दररोज प्रत्येक तालुक्यातील दोन हजार मुले जेव्हा सिंहासनाला जागता पहारा देण्याच्या निमित्ताने रायगडावर अनवाणी चढत येतील आणि तिथल्या पावित्र मातीचा स्पर्श त्यांच्या शरीराला होईल सकाळी भरघोस व्यायाम करून नंतर शिवचरित्राचे पारायण करून एक संपूर्ण दिवस निर्व्यसनी राहून उदात्त विचारांच्या संपर्कात ती मुले जेव्हा राहतील तेव्हा निश्चितच त्यांच्या आयुष्याला काहीतरी नवी दिशा मिळेल आणि कुठल्याही कार्यात हात घातल्यावर यश मिळवण्याची एक विजिगीषू वृत्ती त्यांना तेथे प्राप्त होईल जी कुठल्याही एका फडतुस नोकरीपेक्षा कैकपटीने श्रेष्ठ आहे. 
        गुरुजींचे धारकरी आज प्रत्येक क्षेत्रांमध्ये यशस्वी आहेत. फक्त त्याची कुठे जाहिरात ना धारकरी करतात ना गुरुजी करतात. आज गुरुजींना जो काही विरोध होतो आहे त्याचे महत्त्वाचे कारण सिंहासनाचा हा प्रकल्प हाच आहे. आजपासून पन्नास वर्षांनी दिसणारा महाराष्ट्र हा पूर्णपणे वेगळा असेल आणि त्याचे मूळ स्थान हे 32 मण सोन्याचे सिंहासन असणार आहे यात आम्हाला कोणतीही शंका वाटत नाही. गुरुजींना विरोध करण्यापेक्षा गुरुजींच्या या उदात्त कार्यामध्ये जर आपण सर्व सहभागी झालो तर ते कार्य अधिक गतीने पूर्णत्वाला नेता येईल. कारण तुम्ही विरोध केलात तर तुमच्या शिवाय हे कार्य तडीला जाणार आहेत यात शंकाच नाही.

Share:

Read More